TOPLU İŞ HUKUKU BAKIMINDAN VAKIF ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK PERSONELİNİN DURUMU
Author :
Abstract
Vakıf üniversitelerinin kurulmasına cevaz veren Anayasa düzenlemesi, 1982 Anayasasının 130. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Bahsi geçen hüküm doğrultusunda, ülkemizde ilk defa 1984 yılında, kâr amacı gütmeyen bir vakıf üniversitesi olan Bilkent Üniversitesi kurulmuş ve daha sonra vakıf üniversitelerinin kurulması hız kazanmıştır. Günümüzde kamu tüzel kişiliğini haiz yükseköğretim kurumu olarak kabul edilen vakıf üniversiteleri, oldukça yaygınlaşmış olup, pek çok öğrenciye eğitim-öğretim hizmeti, bir başka anlatımla kamu hizmeti vermeye devam etmektedir. Vakıf üniversiteleri hakkında, Anayasal düzenlemelerin yanı sıra, yasal düzenlemeler de yapılmıştır. Bu bağlamda, önemle belirtelim ki, vakıf yükseköğretim kurumları kurulmasının yasal çerçevesi Anayasa, Yükseköğretim Kanunu ve Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği ile belirlenmektedir. Vakıf üniversitelerinin kuruluşu ile birlikte vakıf üniversitelerinde çalışacak akademik personel istihdamı da gündeme geldiği için, sözü geçen personelin istihdam şekli ve yasal hakları konusunda Yükseköğretim Kanunu ile Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliğinde birtakım düzenlemeler yapılmıştır. Vakıf üniversitelerinde çalışan akademik personelin hukuki statüsü henüz netlik kazanmamıştır. Çünkü, sözü geçen statü hakkında gerek Anayasada gerek yasal düzenlemelerde açık bir hükme rastlanamamaktadır. Hâl böyle olunca, vakıf üniversitesinde çalışan akademik personelin hukuki statüsünün özel hukuk ilişkisi mi yoksa, statü hukuku mu olduğu hususu yoruma açık hâle gelmiş ve öğretide farklı görüşlerin oluşmasına yol açmıştır. Ayrıca, ilgili personel ile vakıf üniversitesi arasında bağıtlanan sözleşmenin niteliğinin kamu hukuku kapsamında idari hizmet sözleşmesi mi yahut özel hukuk kapsamında iş sözleşmesi mi olarak kabul edileceği konusu da bir başka tartışma konusu oluşturmuştur. Nitekim, öğretide konuya ilişkin henüz açık bir düzenleme getirilmediği Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku ABD Öğretim Görevlisi. Eser yazara ait doktora tezinin bir kısmından güncelleme yapılarak üretilmiştir. için tartışmalar devam etmektedir. Çalışmamızı teşkil eden vakıf üniversitesi akademik personelinin toplu iş hukuku bakımından durumu konusunda ise, Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliğinin Öğretim Elemanları başlığı altında hüküm altına alınan 23. Maddesinin 2. Fıkrası uyarınca, “Vakıf yükseköğretim kurumlarında görev alacak olan akademik ve idari personelin çalışma esasları 2547 sayılı Kanun'da devlet üniversiteleri için öngörülen hükümlere tabidir. Bu personelin aylık ve diğer özlük hakları bakımından ise 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanır.” Belirtilen düzenleme ile açıkça ifade edildiği üzere, vakıf üniversitelerinde görev yapan akademik ve idari personelin aylık ve diğer özlük hakları bakımından 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanacaktır. Bu sebeple, vakıf üniversitesi akademik personelinin toplu iş hukukuna ilişkin düzenlemelere tâbi olmasına herhangi bir yasal engel bulunmamaktadır. Nitekim, sözü geçen açık düzenleme karşısında vakıf üniversitesi akademik personelin özlük hakları bakımından işçi olarak kabulü bir gerekliliktir. Bu bağlamda, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu uyarınca da vakıf üniversitesi akademik personeli işçi statüsünde olup, ilgili Kanun hükümlerine tâbidir.
Keywords
Abstract
The establishment of Foundation-Universities had been permitted through the 130th paragraph of the constitutional law of 1982 and it has been validated. According to the aforementioned regulation, the first non-profit Foundation-University has been Bilkent University, that was founded in the year 1984, and there has been an ever-increasing number of foundation universities following it afterwards. The Foundation-Universities nowadays obtained a legal identity and are accepted by the public. They have become widespread and serve education system under public law. There are various arrangements made in the constitutional and the legislation about Foundation-Universities. It is important to emphasize that the legal framework within which the foundation universities operate is drawn by the constitutional-law, the education-law and the regulation of public-foundations. A new procedure of hiring academic staff for the foundation universities became a necessity, thus there have been certain regulation on the education law and the regulation of public-foundations relating to the subject. But, the legal situation of the academic staff working and being hired at foundation universities, which has been the focus of this study, is not clearly regulated as there have been different arguments on their legal positions whether the legal regulations. This condition of the legal situation of the academic staff working at the Foundation-Universities, at private law or legal law is open interpretation and leads to different opinions in teaching. Moreover, there is another point relating to the character of the contract between the person concerned and the Foundation-University, how it should be accepted; whether as an administrative service contract or submitted to private law as a labor contract? The discussions about this topic are being continued in doctrine. In accordance with 2nd paragraph of the Article 23 of the Regulation on the Academic Staff of the Foundation Higher Education Institutions, the working principles of the academic and administrative personnel to be employed in the foundation higher education institutions shall be determined according to Law No. 2547 and is subject to provisions prescribed for state universities. The provisions of the Labor Law No. 4857 shall apply to the emoluments and other employee rights of this personnel. As clearly stated in the aforementioned regulation, the provisions of the Labor Law No. 4857 shall apply to the academic and administrative personnel working at foundation universities in terms of their emoluments and other personal rights. For this reason, there are no legal obstacles for the academic staff of the foundation university to be subject to the collective labor laws. As a matter of fact, it is a necessity for the foundation university to accept the academic staff as employees in terms of their personal rights in view of the mentioned regulation. In this context, in accordance with the Law No. 6356 on Trade Unions and Collective Labor Agreements, academic personnel of the foundation university has the status of an employee and is subject to the provisions of the relevant Law.
